ეკოლოგიის შესავლის მიმოხილვა

საკვანძო ტერმინები

ეკოლოგია

ბიოტური და აბიოტური ფაქტორები

ეკოლოგიის დონეები

• ორგანიზმი: ორგანიზმების ეკოლოგები შეისწავლიან ადაპტაციებს, სასარგებლო ნიშან-თვისებებს, რომლებიც ბუნებრივი გადარჩევის შედეგად ინერგება და რომლებიც ორგანიზმებს საშუალებას აძლევს, იცხოვრონ ცალკეულ გარემოში. ეს ადაპტაციები შეიძლება იყოს მორფოლოგიური, ფიზიოლოგიური ან ქცევითი.
• პოპულაცია: პოპულაცია არის ჯგუფი ერთისა და იმავე სახეობის ორგანიზმებისა, რომლებიც ერთდროულად ცხოვრობენ ერთსა და იმავე გარემოში. პოპულაციური ეკოლოგები შეისწავლიან პოპულაციების ზომას, სიმჭიდროვესა და სტრუქტურას და მათ ცვლილებას დროთა განმავლობაში.
• თანასაზოგადოება: ბიოლოგიური თანასაზოგადოება მოიცავს სხვადასხვა სახეობის ყველა პოპულაციას, რომელიც მოცემულ გარემოში ბინადრობს. თანასაზოგადოების ეკოლოგები კონცენტრირდებიან პოპულაციებს შორის არსებულ ურთიერთობებზე და თანასაზოგადოების ჩამოყალიბებაში ამ ურთიერთობების გავლენაზე.
• ეკოსისტემა: ეკოსისტემა მოიცავს ცალკეული გარემოს ყველა ბიოტურ და აბიოტურ ფაქტორს, რომლებიც გავლენას ახდენენ ამ თანასაზოგადოებაზე. ეკოსისტემის ეკოლოგები ხშირად კონცენტრირდებიან ენერგიის ნაკადზე და საკვები ნივთიერებების რეცირკულაციაზე.
• ბიოსფერო: ბიოსფერო არის პლანეტა დედამიწა, რომელსაც ეკოლოგიურ სისტემად განვიხილავთ. ბიოსფეროს დონეზე მომუშავე ეკოლოგები სწავლობენ გლობალურ კანონზომიერებებს — მაგალითად, სახეობათა განაწილებას ან კლიმატს — ეკოსოსტემებს შორის ურთიერთობებს და იმ მოვლენებს, რომლებიც დედამიწის მთელ სფეროზე ახდენენ გავლენას, მაგალითად, კლიმატის ცვლილებას.

ხშირი შეცდომები და მცდარი წარმოდგენები

• მკვდარი ორგანიზმები აბიოტურები არ არიან. ზოგ ადამიანს ჰგონია, რომ თუკი ორგანიზმი ცოცხალი აღარ არის, ის არ შეიძლება, ბიოტურად მივიჩნიოთ. მიუხედავად ამისა, თუკი რაიმე ოდესღაც მაინც იყო ცოცხალი ან ცოცხალი ორგანიზმის ნაწილი (მაგალითად, ძვალი ან თმა), ის მაინც ბიოტურად მიიჩნევა.
• პოპულაციები და თანასაზოგადოებები ერთი და იგივე არ არის. მართალია, ზოგი ადამიანი ამ ტერმინებს ურთიერთჩანაცვლებადად იყენებს, მაგრამ ბიოლოგიაში მათ სპეციფიკური მნიშვნელობები აქვთ. პოპულაციები მოცემულ არეალში მცხოვრები მხოლოდ ერთი სახეობისგან შედგებიან, თანასაზოგადოებები კი რამდენიმე სახეობას აერთიანებს.
• ზოგიერთ ადამიანს ჰგონია, რომ რამდენიმე სახეობის დაკარგვას დიდი მნიშვნელობა არ აქვს. მიუხედავად ამისა, ეს საერთოდ არ არის ასე! ბიომრავალფეროვნება აუცილებელია ჩვენი პლანეტისთვის, რადგან თითოეული სახეობა, განურჩევლად იმისა, რამდენად დიდი ან პატარაა იგი, მნიშვნელოვან როლს ასრულებს.
  გარდა ამისა, უფრო მდიდარი ბიომრავალფეროვნება ორგანიზმებსა და ეკოსისტემებს გარემოს ცვლილებებთან ადაპტირების საშუალებას აძლევს, მას ასევე დიდი წვლილი შეაქვს მედიცინასა და სოფლის მეურნეობაში!