ძირითადი მასალა

კურსი: დამამთავრებელი კლასების ბიოლოგია > თემა 5

გაკვეთილი 1: შესავალი მემკვიდრეობითობაში

სეგრეგაციის კანონი

მენდელის ალელთა სეგრეგაციის კანონი. გენოტიპი, ფენოტიპი და ალელები. ჰეტეროზიგოტურობა/ჰომოზიგოტურობა. 2 x 2 პენეტის ცხრილი.

საკვანძო საკითხები:

გრეგორ მენდელი მემკვიდრეობითობას ბარდებზე შეისწავლიდა. მან შექმნა მოდელი, რომლის მიხედვითაც ნიშან-თვისებებს „მემკვიდრეობითობის ელემენტები", ანუ გენები, განსაზღვრავდა.
არსებობს გენების სხვადასხვა ვარიანტები, ანუ ალელები. დომინანტური ალელი თრგუნავს, გადაფარავს რეცესიულ ალელს და ინდივიდის გარეგნობას განსაზღვრავს.
წარმოქმნის პროცესში ორგანიზმის თითოეული გამეტა გენის მხოლოდ ერთ ასლს იღებს, შემთხვევითად. ამას სეგრეგაციის, ანუ დათიშვის, კანონი ეწოდება.
პენეტის ცხრილი შეჯვარების შედეგად მიღებული შთამომავლობის გენოტიპებისა (ალელთა კომბინაციები) და ფენოტიპების (გამოვლენილი ნიშან-თვისებები) განსაზღვრისთვის გამოიყენება.
ანალიზურ შეჯვარებას იმის დასადგენად მიმართავენ, დომინანტური ფენოტიპის მქონე ორგანიზმი ჰომოზიგოტია თუ ჰეტეროზიგოტი.

შესავალი

დღესდღეობით ვიცით, რომ ადამიანის ბევრი მახასიათებელი, თმის ფერი, სიმაღლე და დიაბეტის რისკი, გენეტიკურადაა განპირობებული. ისიც ვიცით, რომ გენები არის გზა, რომლითაც მშობლები შვილებს გადასცემენ ნიშან-თვისებებს (ღრმულები ლოყაზე, ან, როგორც ჩემი და მამაჩემის შემთხვევაშია — სიმღერის საშინელი ნიჭი). ბოლო ას წელიწადში გავარკვიეთ, რომ გენები დნმ-ის ნაწილებია, რომლებიც ქრომოსომებზე მდებარეობენ და ცილებს აკოდირებენ.

მაგრამ ეს ყოველთვის ვიცოდით? სულაც არა! დაახლოებით

150

წლის წინ ბერმა სახელად გრეგორ მენდელმა გამოაქვეყნა ნაშრომი, რომელშიც პირველად გაიჟღერა გენების არსებობის იდეამ და მათი დამემკვიდრების მოდელმა. მენდელის ნაშრომი პირველი საფეხური იყო გრძელ გზაზე, სადაც კიდევ მრავალი სხვა მეცნიერი შრომოდა ბევრს, რათა დღესდღეობით გვცოდნოდა, რა არის გენები და რას აკეთებენ ისინი.

ამ სტატიაში განვიხილავთ ექსპერიმენტებსა და იმ მიზეზებს, რომელთა საფუძველზეც მენდელმა ცალკეული გენების დამემკვიდრების მოდელი შექმნა.

მენდელის მოდელი: ყველაფერი დაიწყო $3 : 1$ ‍ თანაფარდობით

მენდელი ბარდების გენეტიკას სწავლობდა და აკვირდებოდა მათი სხვადასხვა ნიშან-თვისების დამემკვიდრებას, მაგალითად ყვავილის ფერის, მდებარეობის, მარცვლის ფერისა და ფორმის. ამისთვის მან ჯერ წმინდა ხაზის, ერთი ნიშნის სხვადასხვა ვარიანტის მქონე მცენარეები შეაჯვარა, მაგალითად, იისფერი და თეთრყვავილიანი. წმინდა ხაზის მცენარე ნიშნავს, რომ თვითგანაყოფიერებით მიღებულ მრავალ შემდეგ თაობაში ყველა შთამომავალი მშობლის იდენტური იქნება.

თვითგანაყოფიერების დროს ერთი მცენარის სპერმიები და კვერცხუჯრედები ერწყმიან ერთმანეთს დახურულ ყვავილში, შესაბამისად მიღებული მარცვლების „დედაცა" და „მამაც" სწორედ ის ერთი მცენარეა.

რა შედეგები მიიღო მენდელმა სხვადასხვაფერი ყვავილის მქონე ბარდების შეჯვარებისას? მშობლების, ანუ

P

, თაობაში მენდელმა წმინდა ხაზის იისფერყვავილიანი მცენარე შეაჯვარა ასევე წმინდა ხაზის, თეთრყვავილიან მცენარესთან. მიღებული მარცვლები მან შეაგროვა, დათესა და აღმოაჩინა, რომ შემდეგი, ანუ

F_{1}

, თაობის ინდივიდების

100

პროცენტს იისფერი ყვავილები ჰქონდა.

იმ დროისთვის მიღებული რწმენის თანახმად, ჰიბრიდული მცენარეები ღია იისფერი უნდა ყოფილიყო - მშობლების თვისებები ერთმანეთს უნდა შერეოდა და ისე გამოვლენილიყო შემდეგ თაობაში. მენდელმა სულ სხვა შედეგი მიიღო - ყვავილის თეთრი ფერი საერთოდ გაქრა პირველ თაობაში. მან

F_{1}

თაობაში გამოვლენილ ნიშან-თვისებას (იისფერ ყვავილს) დომინანტური უწოდა, დამალულსა და გამქრალს (თეთრ ყვავილს) კი - რეცესიული.

სურათის წყარო: „მენდელის ექსპერიმენტები: სურათი 2," ავტორი Robert Bear და სხვ., OpenStax, CC BY 4,0

მნიშვნელოვანია, რომ მენდელმა ექსპერიმენტები ამ ეტაპზე არ შეწყვიტა. მან

F_{1}

თაობის მცენარეებს თვითგანაყოფიერების საშუალება მისცა. მიღებულ შთამომავლობაში,

F_{2}

თაობაში, აღმოჩნდა, რომ

705

ინდივიდს იისფერი ყვავილი ჰქონდა,

224

-ს კი - თეთრი. ეს ნიშნავს, რომ

3, 15

იისფერყვავილიან ბარდაზე ერთი თეთრყვავილიანი მცენარე მოდიოდა, ანუ თანაფარდობა დაახლოებით

3 : 1

იყო.

3 : 1

დათიშვა შემთხვევითობა სულაც არ ყოფილა. მენდელმა კიდევ ექვსი სხვა ნიშან-თვისება შეისწავლა და ყველა შემთხვევაში

F_{1}

და

F_{2}

თაობაში იგივე შედეგი მიიღო, რაც ყვავილის ფერის დამემკვიდრების შესწავლისას.

F_{1}

თაობაში ორიდან რომელიმე ნიშანი ქრებოდა და

F_{2}

ისევ ჩნდებოდა, დაახლოებით

3 : 1

თანაფარდობით

ნიშან-თვისება	დომინანტური ნიშანი	რეცესიული ნიშანი	$F_{2}$ ‍ თაობა	$F_{2}$ ‍ თანაფარდობა
მარცვლის ფერი	ყვითელი	მწვანე	$6022$ ‍ ყვითელი, $2001$ ‍ მწვანე	$3, 01 : 1$ ‍
მარცვლის ფორმა	მრგვალი	ნაოჭიანი	$5474$ ‍ მრგვალი, $1850$ ‍ ნაოჭიანი	$2, 96 : 1$ ‍
პარკის ფერი	მწვანე	ყვითელი	$428$ ‍ მწვანე, $152$ ‍ ყვითელი	$2, 82 : 1$ ‍
პარკის ფორმა	გაბერილი	შეკუმშული	$882$ ‍ გაბერილი, $299$ ‍ შეკუმშული	$2, 95 : 1$ ‍
მცენარის სიმაღლე	მაღალი	დაბალი (ჯუჯა)	$787$ ‍ მაღალი, $277$ ‍ დაბალი	$2, 84 : 1$ ‍
ყვავილის ფერი	იისფერი	თეთრი	$705$ ‍ იისფერი, $224$ ‍ თეთრი	$3, 15 : 1$ ‍
მცენარის მდებარეობა	ღერძული (ტოტის გასწვრივ)	მოსაზღვრე (ტოტის ბოლოში)	$651$ ‍ ღერძული, $207$ ‍ მოსაზღვრე	$3, 14 : 1$ ‍

სურათის წყარო: „მენდელის ბარდების ჰიბრიდიზაციის შედეგები," ავტორი OpenStax College, ბიოლოგია (CC BY 3,0).

სურათის წყარო: „მენდელის ექსპერიმენტები: სურათი 3," ავტორი Robert Bear და სხვ., OpenStax, CC BY 4,0

როგორც აღმოჩნდა,

3 : 1

თანაფარდობა ის უმნიშვნელოვანესი მინიშნება იყო, რომლითაც მენდელმა მემკვიდრეობითობის თავსატეხი ამოხსნა. მოდით, უფრო დეტალურად განვიხილოთ, რას მიხვდა იგი.

მენდელის მემკვიდრეობითობის მოდელი

შედეგებზე (მათ შორის,

3 : 1

თანაფარდობაზე) დაყრდნობით მენდელმა ინდივიდუალური ნიშან-თვისებების, მაგ. ყვავილის ფერის, დამემკვიდრების მოდელი ჩამოაყალიბა.

ამ მოდელის თანახმად, ინდივიდის ნიშან-თვისებებს განსაზღვრავს მშობლებისგან მიღებული „მემკვიდრეობითობის ფაქტორები", რომლებსაც ჩვენ დღეს გენებს ვუწოდებთ. თითოეულ ინდივიდს გენის ორი ასლი აქვს, როგორც მარცვლის ფერის გენის (Y გენი) შემთხვევაში, ქვედა სურათზე. თუ ეს ორი ასლი ერთი გენის ორი სხვადასხვა ვარიანტი, ანუ ალელია, ერთმა მათგანმა - დომინანტურმა - შესაძლოა, მეორე ალელი - რეცესიული - გადაფაროს და გამოვლენის საშუალება არ მისცეს. მარცვლის ფერის შემთხვევაში, დომინანტური, ყვითელი Y ალელი რეცესიულ, მწვანე y ალელს თრგუნავს.

სურათის წყარო: „მემკვიდრეობითობის კანონები: სურათი 1," ავტორი Robert Bear და სხვ., OpenStax, CC BY 4,0

ორგანიზმის ალელთა ნაკრებს გენოტიპი ეწოდება. გენოტიპი ფენოტიპს, ანუ გარეგნულად გამოვლენილ ნიშან-თვისებათა ნაკრებს, განსაზღვრავს. როცა ორგანიზმს ორი ერთნაირი ალელი აქვს (მაგ, YY ან yy), მას ჰომოზიგოტური ეწოდება ამ გენისადმი. თუ ინდივიდს ორი სხვადასხვა ალელი აქვს (მაგ. Yy), იგი ჰეტეროზიგოტია. ფენოტიპზე სინამდვილეში ხშირად გარემოც ახდენს გავლენას, თუმცა ეს ასე არ იყო მენდელის ექსპერიმენტებში.

მენდელის მოდელი: დათიშვის კანონი

ჯერჯერობით ყველაფერი გასაგებია, მაგრამ ეს მოდელი ბოლომდე მაინც ვერ ხსნის მენდელის მიღებულ შედეგებსა და მემკვიდრეობითობის კანონზომიერებებს. უფრო ზუსტად, მისი მეშვეობით

3 : 1

თანაფარდობა ვერ აიხსნება. ამისთვის უკვე დათიშვის, ანუ სეგრეგაციის, კანონი გვჭირდება.

დათიშვის კანონის თანახმად, ორგანიზმში არსებული რომელიმე გენის ორი ასლიდან მხოლოდ ერთი მოხვდება თითოეულ გამეტაში (კვერცხუჯრედში ან სპერმატოზოიდში) და გენთა ასლების გადანაწილება შემთხვევითია. განაყოფიერებისას კვერცხუჯრედისა და სპერმატოზოიდის შერწყმით ახალი ორგანიზმი წარმოიქმნება, რომლის გენოტიპიც გამეტებში არსებული ალელებით იქმნება. ეს პრინციპი ქვედა დიაგრამაზეა ასახული:

სურათის წყარო: „მემკვიდრეობითობის კანონები: სურათი 5," ავტორი Robert Bear და სხვ., OpenStax, CC BY 4,0

F_{2}

თაობის ოთხუჯრედიან ცხრილს პენეტის ცხრილი ეწოდება. მის შესადგენად მშობლების ყველა შესაძლო გამეტა ზედა (მამის) და გვერდით (დედის) კიდეებზე იწერება. რადგანაც ბარდა თვითგანაყოფიერებით გამრავლდა, დედაც და მამაც ერთი და იგივე მცენარეა.

კვერცხუჯრედებისა და სპერმიების კომბინაციები ცხრილის უჯრედებში იწერება, რაც განაყოფიერებასა და ახალი ინდივიდების წარმოქმნას ასახავს. თითოეული უჯრედის კომბინაცია თანაბარალბათურია, შესაბამისად, გენოტიპებისა და ფენოტიპების ფარდობა შესაბამის უჯრედთა დათვლით შეგვიძლია გამოვთვალოთ.

დათიშვის კანონის მთავარი იდეა ისაა, რომ მშობლის გენის ორი ასლი შემთხვევითად ნაწილდება გამეტებში. შესაბამისად, Yy ჰეტეროზიგოტ ორგანიზმში Y და y გამეტები თანაბარი სიხშირით წარმოიქმნება: სპერმატოზოიდებისა კვერცხუჯრედების 50%-ს Y ალელი ექნება, 50%-ს კი - y ალელი.

რადგანაც თითოეული სახის გამეტა ერთნაირი სიხშირით წარმოიქმნება, განაყოფიერების (გამეტების შერწყმა, რაც ცხრილის უჯრედებს შეესაბამება) თითოეული ვარიანტი თანაბარალბათურია. შესაბამისად, ცხრილის თითოეულ უჯრაში არსებული კომბინაციის მიღების ალბათობა ერთნაირია.

რადგანაც ცხრილში

1

უჯრაა YY გენოტიპით,

2

უჯრა Yy გენოტიპითა და

1

უჯრა yy გენოტიპით, მოსალოდნელია, რომ

F_{2}

თაობაში YY, Yy და yy მცენარეებს

1 : 2 : 1

თანაფარდობით მივიღებთ. YY და Yy მცენარეები ყვითელმარცვლიანია, ამიტომ გენოტიპთა ეს თანაფარდობა ფენოტიპთა

3 : 1

თანაფარდობას შეესაბამება (ყვითელმარცვლიანი:მწვანემარცვლიანი), რაც თითქმის ზუსტად მენდელის მიერ მიღებული შედეგია.

YY და yy მცენარეები მხოლოდ თითო-თითო უჯრაშია, Yy ბარდები კი - ორში. ეს იმიტომ, რომ განაყოფიერების ორ შემთხვევაშია შესაძლებელი Yy მცენარის მიღება: Y კვერცხუჯრედისა და y სპერმიის შერწყმა ან, პირიქით, y კვერცხუჯრედისა და Y სპერმიის შერწყმა. ორივე კომბინაციის ალბათობა თანაბარია და უდრის YY-ისა და yy-ის მიღების ალბათობებს.

ანალიზური შეჯვარება

მენდელმა იმის დასადგენი ხერხიც მოიფიქრა, დომინანტური ფენოტიპის მქონე ორგანიზმი (მაგ. ყვითელმარცვლიანი ბარდა) ჰეტეროზიგოტი (Yy) იყო თუ ჰომოზიგოტი (YY). ამას ანალიზური შეჯვარება ეწოდება და დღესდღეობითაც გამოიყენება მცენარეებისა და ცხოველების მომშენებლების მიერ.

ანალიზური შეჯვარება გულისხმობს დომინანტური ფენოტიპის მქონე ორგანიზმის შეჯვარებას რეცესიულ ჰომოზიგოტთან (ბარდის შემთხვევაში მწვანემარცვლიანთან):

სურათის წყარო: „მემკვიდრეობითობის კანონები: სურათი 4," ავტორი Robert Bear და სხვ., OpenStax, CC BY 4,0

თუ დომინანტური ფენოტიპის მქონე ორგანიზმი ჰომოზიგოტია,

F_{1}

თაობაში ყველა ინდივიდი დომინანტურ ალელს მიიღებს ამ მშობლისგან, იქნება ჰეტეროზიგოტი და დომინანტური ფენოტიპი გამოვლინდება. თუ საკვლევი ორგანიზმი ჰეტეროზიგოტია,

F_{1}

თაობის ინდივიდთა ნახევარი ჰეტეროზიგოტი იქნება (დომინანტური ფენოტიპით), ნახევარი კი - რეცესიული ჰომოზიგოტი (რეცესიული ფენოტიპით).

ის ფაქტი, რომ მეორე შემთხვევაში

1 : 1

თანაფარდობას ვიღებთ, სწორედ მენდელის დათიშვის კანონს ადასტურებს.

მენდელის მემკვიდრეობითობის მოდელი სულ ესაა?

არა! მენდელის მემკვიდრეობითობის მოდელი ცალკეული გენების შემთხვევაში განვიხილეთ, თუმცა იგი მოიცავს სხვადასხვა ნიშან-თვისებების (მაგ. ყვავილის ფერი და მარცვლის ფორმა) განმსაზღვრელი გენების ურთიერთქმედებას ერთმანეთის დამემკვიდრებაზე. მრავლობითი გენების მემკვიდრეობითობის შესახებ მენდელის მოდელის გასაცნობად იხილეთ სტატია ალელთა დამოუკიდებლად განაწილების შესახებ.

ერთ-ერთი რამ, რაც მაოცებს, ისაა, რომ მენდელმა დამემკვიდრების მთელი ეს მოდელი ბარდებზე დაკვირვებით შექმნა. იგი შეშლილი სუპერ გენიოსი კი არა, დაკვირვებული, გულდასმით მომუშავე, ცნობისმოყვარე მეცნიერი იყო და შედეგებს მათემატიკურად აანალიზებდა (მაგ.

3 : 1

თანაფარდობას). ეს დიდი მეცნიერის თვისებებია, რომლებიც ყველას და ყველგან შეუძლია, გამოიმუშავოს.

შეამოწმეთ, როგორ გესმით

წარმოიდგინეთ, რომ ბოცვრების მომშენებელი ხართ და შეაჯვარეთ ორი წმინდა ხაზის ბოცვერი, შავბეწვიანი მამრი და ყავისფერბეწვიანი მდედრი. შედეგად მიღებულ $F_{1}$ ‍ თაობაში ყველა ბოცვერს ყავისფერი ბეწვი ჰქონდა.
რომელი ნიშან-თვისებაა დომინანტური და რომელი რეცესიული?
აირჩიეთ 1 პასუხი:
(Choice A)
შავი ბეწვი დომინანტურია, ყავისფერი კი - რეცესიული
(Choice B)
ყავისფერი ბეწვი დომინანტურია, შავი კი - რეცესიული
(Choice C)
ყავისფერი და შავი ბეწვი, ორივე დომინანტურია
(Choice D)
არც ყავისფერი ბეწვია დომინანტური და არც შავი
წმინდა ხაზის მაგრამ ერთი ნიშან-თვისების განსხვავებული ვარიანტების მქონე ორი ორგანიზმის შეჯვარებით მიღებულ ინდივიდებში შესაძლოა მხოლოდ ერთი თვისება გამოვლინდეს, მეორე კი - დაიმალოს.
გამოვლენილ ნიშან-თვისებას დომინანტური ეწოდება, დამალულს, გადაფარულს კი - რეცესიული.
ამ მაგალითში ყავისფერი ბეწვი დომინანტური ნიშან-თვისებაა, რადგან იგი შეჯვარებით მიღებულ შთამომავლობაში გამოვლინდა. შავი ბეწვი რეცესიულია, რადგან იგი გადაიფარა და დაიმალა.
ყავისფერი ბეწვი დომინანტურია, შავი კი - რეცესიული.
რომელი წინადადება აღწერს საუკეთესოდ გენოტიპსა და ფენოტიპს შორის დამოკიდებულებას?
აირჩიეთ 1 პასუხი:
(Choice A)
გენოტიპი ყოველთვის სრულიად განსაზღვრავს ფენოტიპს.
(Choice B)
ფენოტიპი ყოველთვის სრულიად განსაზღვრავს გენოტიპს.
(Choice C)
გენოტიპი განსაზღვრავს ფენოტიპს, მაგრამ მასზე გავლენას გარემოც ახდენს.
(Choice D)
ფენოტიპი განსაზღვრავს გენოტიპს, მაგრამ მასზე გავლენას გარემოც ახდენს.
გენოტიპი, ანუ ორგანიზმის ალელთა ნაკრები, განსაზღვრავს ფენოტიპს, ანუ მის გარეგნულად გამოვლენილ ნიშან-თვისებებს. თუმცაღა, გარემო გავლენას ახდენს გენოტიპის ფენოტიპად გამოვლენაზე, შესაბამისად, ინდივიდის ფენოტიპი გენოტიპისა და გარემოს ურთიერთქმედების შედეგია.
გენოტიპი განსაზღვრავს ფენოტიპს, თუმცა მასზე გარემოც ახდენს გავლენას.

ატრიბუცია:

მოდიფიცირებული სტატიის თავდაპირველი ვერსიებია:

„მენდელის ექსპერიმენტები," წყარო Principles of Biology, ავტორი რობერტ ბეარი, დევიდ რინტული, ბრიუს სნაიდერი, მართა სმით-კალდასი, კრისტოფერ ჰერენი და ევა ჰორნი, ოპენსტაქსი CC BY 4,0. გადმოწერეთ თავდაპირველი სტატია უფასოდ ვებსაიტიდან: http://cnx.org/contents/db89c8f8-a27c-4685-ad2a-19d11a2a7e2e@24,18.
„მემკვიდრეობითობის კანონები," ბიოლოგიის პრინციპები, ავტორები რობერტ ბეარი, დევიდ რინტული, ბრიუს სნაიდერი, მართა სმით-კალდასი, კრისტოფერ ჰერენი და ევა ჰორნე. მფლობელი ოპენსტაქსი, CC BY 4,0. გადმოწერეთ თავდაპირველი სტატია უფასოდ ვებსაიტიდან: http://cnx.org/contents/db89c8f8-a27c-4685-ad2a-19d11a2a7e2e@24,18.
“მენდელის ექსპერიმენტები და ალბათობის კანონები,” მფლობელი ოპენსტაქსის კოლეჯი, ბიოლოგია (CC BY 3,0). გადმოწერეთ თავდაპირველი სტატიია უფასოდ ვებსაიტიადან: http://cnx.org/contents/185cbf87-c72e-48f5-b51e-f14f21b5eabd@9,85.

სახეცვლილი სტატია ვრცელდება CC BY-NC-SA 4,0 ლიცენზიით.

დამატებითი ბიბლიოგრაფია:

Ding, Z. (2009). Eye color. In Stanford at the Tech: Understanding genetics. წყარო http://genetics.thetech.org/ask/ask316.

Miko, I. (2008). Gregor Mendel and the principles of inheritance. Nature Education, 11(1):134. წყარო http://www.nature.com/scitable/topicpage/gregor-mendel-and-the-principles-of-inheritance-593.

მონოჰიბრიდული შეჯვარება. (18 სექტემბერი, 2015). მოძიების თარიღი და ადგილი: 14 ნოემბერი, 2015, Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Monohybrid_cross.

ფენოტიპი. (17 ოქტომბერი, 2015). მოძიების თარიღი და ადგილი: 14 ნოემბერი, 2015, Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Phenotype.

პენეტი. (9 აგვისტო, 2015). მოძიების თარიღი და ადგილია 18 ნოემბერი, 2015, Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Punnet.

პენეტის ცხრილი. (8 ნოემბერი, 2015). მოძიების თარიღი და ადგილი: 14 ნოემბერი, 2015, Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Punnett_square.

Purves, W. K., Sadava, D. E., Orians, G. H., and Heller, H.C. (2004). Genetics: Mendel and beyond. In Life: The science of biology (7th ed., pp. 187-212). Sunderland, MA: Sinauer Associates.

Raven, P. H., Johnson, G. B., Mason, K. A., Losos, J. B., and Singer, S. R. (2014). Patterns of inheritance. In Biology (10th ed., AP ed., pp. 221-238). New York, NY: McGraw-Hill.

Reece, J. B., Urry, L. A., Cain, M. L., Wasserman, S. A., Minorsky, P. V., and Jackson, R. B. (2011). Mendel and the gene idea. In Campbell biology (10th ed., pp. 267-291). San Francisco, CA: Pearson.

Starr, B. (20 დეკემბერი, 2006). Eye color [პასუხი]. In Stanford at the Tech: Understanding genetics. წყარო http://genetics.thetech.org/ask/ask203

Strehlow, A. T. (9 მარტი, 2005). Other traits [პასუხი]. In Stanford at the Tech: Understanding genetics. წყარო http://genetics.thetech.org/ask/ask98.

White, D. and Rabago-Smith, M. (2011). Genotype-phenotype associations and human eye color. Journal of Human Genetics, 56, 5-7. http://dx.doi.org/10,1038/jhg.2010,126.

გსურთ, შეუერთდეთ დისკუსიას?

შესვლა

დავალაგოთ:

პოსტები ჯერ არ არის.

გესმით ინგლისური? დააწკაპუნეთ აქ და გაეცანით განხილვას ხანის აკადემიის ინგლისურენოვან გვერდზე.

დამამთავრებელი კლასების ბიოლოგია