ძირითადი მასალა
კურსი: დამამთავრებელი კლასების ბიოლოგია > თემა 3
გაკვეთილი 3: პასიური და აქტიური ტრანსპორტიაქტიური ტრანსპორტის მიმოხილვა
საკვანძო ტერმინები
| ტერმინი | მნიშვნელობა |
|---|---|
| აქტიური ტრანსპორტი | ტრანსპორტის სახე, რომელსაც ენერგიის ხარჯვა ესაჭიროება |
| კონცენტრაციული გრადიენტი | სივრცის მონაკვეთი, რომელშიც ნივთიერების კონცენტრაცია იცვლება |
| ატფ | ადენოზინტრიფოსფატი, ენერგიის მატარებელი ძირითადი მოლეკულა ცოცხალ ორგანიზმებში |
აქტიური ტრანსპორტი
აქტიური ტრანსპორტის დროს ნივთიერებები კონცენტრაციული გრადიენტის საწინააღმდეგო მიმართულებით გადაადგილდება დაბალი კონცენტრაციის არედან მაღლისკენ. ეს პროცესი „აქტიურია", რადგან ენერგიის ხარჯვას საჭიროებს (როგორც წესი, ატფ-ის ფორმით). იგი პასიური ტრანსპორტის საპირისპიროა.
აქტიური ტრანსპორტისთვის აუცილებელია გადამტანი ცილები, რომლებიც კონფორმაციას (ფორმას) იცვლიან ატფ-ის ჰიდროლიზისას.
ხშირი შეცდომები და მცდარი წარმოდგენები
- აქტიური ტრანსპორტი განსხვავდება გაადვილებული დიფუზიისგან.** ორივე მათგანისთვის სპეციალური ცილები გამოიყენება. თუმცაღა, აქტიური ტრანსპორტი კონცენტრაციული გრადიენტის საწინააღმდეგოდ მიმდინარეობს და ამ დროს ნივთიერებები დაბალი კონცენტრაციის არედან მაღლისკენ გადაადგილდება. ამასთანავე, აქტიური ტრანსპორტისა და გაადვილებული დიფუზიისთვის სხვადასხვა ცილები გამოიყენება. (იხ. ქვემოთ.)
- აქტიური ტრანსპორტისთვის გადამტანი ცილებია საჭირო და არა არხული ცილები. გადამტანი ცილები განსხვავდება გაადვილებული დიფუზიისას გამოყენებული მოლეკულებისგან, რადგან მათ ატფ ესაჭიროებათ კონფორმაციის შესაცვლელად. არხული ცილები აქტიურ ტრანსპორტში არ გამოიყენება, რადგან მათში ნივთიერებები მხოლოდ კონცენტრაციული გრადიენტის მიმართულებით მოძრაობს.
გსურთ, შეუერთდეთ დისკუსიას?
პოსტები ჯერ არ არის.