If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

თუ ვებფილტრს იყენებთ, დარწმუნდით, რომ *.kastatic.org და *.kasandbox.org დომენები არ არის დაბლოკილი.

ძირითადი მასალა

მეიოზის მიმოხილვა

საკვანძო ტერმინები

ტერმინიმნიშვნელობა
გამეტასასქესო უჯრედი (ადამიანებში სპერმატოზოიდები მამრობითი სასქესო უჯრედებია, კვერცხუჯრედები - მდედრობითი)
მეიოზიუჯრედის ორსაფეხურიანი გაყოფა, რომლის მეშვეობითაც გამეტები (სასქესო უჯრედები) წარმოიქმნება
კროსინგოვერიპროცესი, რომლის დროსაც ჰომოლოგიური ქრომოსომები ერთმანეთს ნაწილებს უცვლიან
ინტერფაზაუჯრედის ციკლის ფაზა, რომელშიც უჯრედი იზრდება და დნმ-ის ასლს წარმოქმნის
ჰომოლოგიური ქრომოსომებიქრომოსომათა წყვილი (თითოეული - თითო მშობლისგან), რომელიც ძალიან მსგავსია ერთმანეთისა და ერთნაირი ზომა/ფორმა აქვთ
დობილი ქრომატიდებიგაორმაგებული ქრომოსომის ნახევრები
დიპლოიდური (2n)უჯრედი, რომელიც ჰომოლოგიურ ქრომოსომათა ორ ნაკრებს შეიცავს
ჰაპლოიდური (n)უჯრედი, რომელიც გენების მხოლოდ ერთ ნაკრებს შეიცავს

მეიოზი

მეიოზის დანიშნულებაა გამეტების, ანუ სასქესო უჯრედების, წარმოქმნა. მეიოზის დროს ოთხი შვილეული უჯრედი მიიღება და თითოეული მათგანი ჰაპლოიდურია (მშობელ უჯრედზე ორჯერ ნაკლები ქრომოსომა აქვს).

მეიოზის ფაზები

უჯრედი მეიოზში ორჯერ იყოფა, ამიტომ ერთი საწყისი უჯრედიდან ოთხი გამეტა მიიღება (კვერცხუჯრედი მდედრებში და სპერმატოზოიდი მამრებში). თითოეული გაყოფა ოთხი ფაზისგან შედგება: პროფაზა, მეტაფაზა, ანაფაზა და ტელოფაზა.
I მეიოზის დაწყებამდე უჯრედმა ჯერ ინტერფაზა უნდა გაიაროს, ისევე, როგორც მიტოზის შემთხვევაში. უჯრედი იზრდება, ქრომოსომებს აორმაგებს და გასაყოფად ემზადება ინტერფაზის G1, S და G2 ფაზებში.

მეიოზი I

I მეიოზი უჯრედის პირველი გაყოფაა, რომლის მიზანია ჰომოლოგიურ ქრომოსომათა წყვილების დაცალკევება.
I მეიოზის ფაზები
პროფაზა I: საწყისი უჯრედი დიპლოიდურია, 2n = 4. ჰომოლოგიური ქრომოსომები წყვილდება და ერთმანეთს ნაწილებს უცვლის კროსინგოვერის პროცესში.
I მეტაფაზა: ჰომოლოგიური წყვილები მეტაფაზურ ფირფიტაზე განლაგდება.
I ანაფაზა: ჰომოლოგიური წყვილები უჯრედის საპირისპირო ბოლოებისკენ მიემართება. დობილი ქრომატიდები კვლავ ერთმანეთთანაა დაკავშირებული.
I ტელოფაზა: ჩამოყალიბების პროცესში მყოფი ორი ახალი უჯრედი ჰაპლოიდურია, n = 2. თითოეული ქრომოსომა კვლავაც ორი დობილი ქრომატიდისგან შედგება, მაგრამ ეს ქრომატიდები ერთმანეთის იდენტური აღარ არის.

მეიოზი II

II მეიოზი უჯრედის მეორე გაყოფაა, რომლის მიზანიც დობილი ქრომატიდების დაცალკევებაა.
II მეიოზის ფაზები
II პროფაზა: საწყისი უჯრედები I მეიოზში წარმოქმნილი ჰაპლოიდური უჯრედებია. ქრომოსომები კონდენსირდება.
II მეტაფაზა: ქრომოსომები მეტაფაზურ ფირფიტაზე განლაგდება.
II ანაფაზა: დობილი ქრომატიდები განცალკევდება და უჯრედის საპირისპირო ბოლოებისკენ გადაადგილდება.
II ტელოფაზა: ჩამოყალიბების პროცესში მყოფი გამეტები ჰაპლოიდურია და თითოეული ქრომოსომა ახლა მხოლოდ ერთი ქრომატიდისგან შედგება.

ხშირი შეცდომები და მცდარი წარმოდგენები

  • ინტერფაზა მეიოზის ნაწილი არ არის. მიუხედავად იმისა, რომ უჯრედმა მეიოზის დაწყებამდე ინტერფაზა უნდა გაიაროს, ეს უკანასკნელი მეიოზის ნაწილი არ არის.
  • კროსინგოვერი მხოლოდ I პროფაზაში ხდება. კომპლექსი, რომელიც დროებით წარმოიქმნება ჰომოლოგიურ ქრომოსომებს შორის, მხოლოდ I პროფაზაში გვხვდება. სწორედ ამ დროს აქვს უჯრედს ერთადერთი შანსი, დნმ-ის სეგმენტები გადააადგილოს ჰომოლოგიურ ქრომოსომათა წყვილებს შორის.
  • ყველა უჯრედი მეიოზით არ იყოფა. მეიოზი მხოლოდ სასქესო უჯრედებში გვხვდება, სადაც მისი დანიშნულება განაყოფიერებისთვის საჭირო ჰაპლოიდური გამეტების წარმოქმნაა.
  • მეიოზი სქესობრივი გამრავლების მნიშვნელოვანი ნაწილია და არა - მისი სინონიმი. მეიოზი აუცილებელია სქესობრივი გამრავლებისთვის, რადგან სწორედ მისი მეშვეობით მიიღება გამეტები (სპერმატოზოიდები და კვერცხუჯრედები). მიუხედავად ამისა, სქესობრივი გამრავლება ასევე მოიცავს განაყოფიერებას (გამეტების შერწყმას), რაც მეიოზისგან განსხვავებული პროცესია.

გსურთ, შეუერთდეთ დისკუსიას?

გესმით ინგლისური? დააწკაპუნეთ აქ და გაეცანით განხილვას ხანის აკადემიის ინგლისურენოვან გვერდზე.