ძირითადი მასალა
კურსი: დამამთავრებელი კლასების ბიოლოგია > თემა 3
გაკვეთილი 1: მეტაბოლიზმის შესავალიმეტაბოლიზმის შესავლის მიმოხილვა
საკვანძო ტერმინები
| ტერმინი | მნიშვნელობა |
|---|---|
| მეტაბოლიზმი | უჯრედში მიმდინარე ქიმიური რეაქციების ერთობლიობა |
| ანაბოლიზმი | მარტივი მოლეკულებისგან უფრო რთულის აწყობა |
| კატაბოლიზმი | რთული მოლეკულების მარტივ ნაერთებად დაშლა |
| ეგზერგონული რეაქცია | რეაქცია, რომლის დროსაც ენერგია გამოთავისუფლდება |
| ენდერგონული რეაქცია | რეაქცია, რომლის დროსაც ენერგია შთაინთქმება |
| ატფ | ადენოზინტრიფოსფატი, ენერგიის მატარებელი ძირითადი მოლეკულა ცოცხალ ორგანიზმებში |
მეტაბოლიზმი
მეტაბოლიზმი ნივთიერებათა იმ ქიმიური რეაქციების ერთობლიობაა, რომელთა ურთიერთკავშირიც გზებს ქმნის. მეტაბოლიზმი წონასწორობაა ორგანიზმში მოლეკულების აწყობასა და დაშლას შორის.
| მეტაბოლიზმის სახე | პროცესი | ენერგია | მაგალითი |
|---|---|---|---|
| ანაბოლიზმი | მარტივი მოლეკულებისგან უფრო რთული წარმოიქმნება | ენდერგონული | ორგანიზმის ახალი ქსოვილების წარმოქმნა |
| კატაბოლიზმი | რთული მოლეკულების მარტივებად დაშლა | ეგზერგონული | საჭმლის მონელება |
მაგალითები
კატაბოლიზმი: უჯრედული სუნთქვა
უჯრედული სუნთქვა კატაბოლური პროცესია, რომლის დროსაც გლუკოზა იშლება და ენერგია გამოთავისუფლდება უჯრედის მიერ გამოსაყენებლად.
უჯრედული სუნთქვის ჯამური რეაქციაა:
ყველა სხვა კატაბოლური პროცესის მსგავსად, უჯრედული სუნთქვის დროსაც გამოთავისუფლდება ენერგია, რომელსაც უჯრედი „აგროვებს" და სხვა რეაქციებში იყენებს.
ანაბოლიზმი: ფოტოსინთეზი
ფოტოსინთეზი ანაბოლური პროცესია, რომლის დროსაც მცენარეები მზის ენერგიას იყენებენ ნახშირორჟანგის აირისა და წყლისგან შაქრის მოლეკულების წარმოსაქმნელად.
ფოტოსინთეზის ჯამური რეაქციაა:
ფოტოსინთეზის, ისევე, როგორც ყველა სხვა ანაბოლური პროცესის დროს, ენერგია იხარჯება გლუკოზის წარმოქმნაზე. გლუკოზის ნაწილს შემდეგ თავად მცენარე იყენებს, ნაწილს კი - სხვა ორგანიზმები, საკვებად.
ხშირი შეცდომები და მცდარი წარმოდგენები
- მრავალი მეტაბოლური რეაქცია ერთდროულად მიმდინარეობს. თქვენს ორგანიზმში ათასობით მეტაბოლური რეაქცია წარიმართება ერთდროულად. ისინი ერთმანეთთან ურთიერთშეთანხმებულია და მკაცრად რეგულირდება, რათა ორგანიზმმა სწორად იფუნქციონიროს.
გსურთ, შეუერთდეთ დისკუსიას?
პოსტები ჯერ არ არის.