ძირითადი მასალა
სტექიომეტრია
როგორ გამოვიყენოთ გათანაბრებული რეაქციის მოლური თანაფარდობები რეაგენტების რაოდენობის დასათვლელად
შესავალი
რა აქვთ საერთო ქიმიასა და ნამცხვრებს? როგორც აღმოჩნდა, ბევრი რამ! გათანაბრებული ქიმიური რეაქციის ტოლობა არის რეაქციის რეცეპტი: ის შეიცავს ყველა რეაგენტის (ინგრედიენტები) და პროდუქტის (ნამცხვრები) სიას და ასევე მათი რაოდენობების ფარდობით პროპორციებს.
გათანაბრებული ქიმიური რეაქციის ტოლობით რეაგენტებისა და პროდუქტების რაოდენობის დათვლას სტექიომეტრია ეწოდება. ეს სიტყვა, რომელიც ძალიან ტექნიკურად ჟღერს, უბრალოდ აღნიშნავს გათანაბრებული რეაქციის თანაფარდობების გამოყენებას. ამ სტატიაში ჩვენ განვიხილავთ მოლური რაოდენობის გამოყენებით რეაქციისთვის საჭირო რეაგენტების დათვლას.
გათანაბრებული ქიმიური რეაქციები და მოლური თანაფარდობები
სტექიომეტრული კოეფიციენტები არის ის რიცხვები, რომლებსაც ვიყენებთ ჩვენი რეაქციის გასათანაბრებლად. შეგვიძლია, დავადგინოთ პროპორცია სტექიომეტრული კოეფიციენტებით და შემდეგ ეს პროპორცია გვეტყვის რეაქციაში მონაწილე ნივთიერებების ფარდობით რაოდენობებს. შესაძლოა, ეს ფარდობა შეგხვდეთ სახელებით: მოლური თანაფარდობა, სტექიომეტრული მამრავლი ან სტექიომეტრული თანაფარდობა. მოლური თანაფარდობის გამოყენება შესაძლებელია განსხვავებულ რაოდენობებს შორის მამრავლის სახით.
მითითება ამოცანის ამოხსნისთვის: პირველი და უმთავრესი წესი სტექიომეტრული ამოცანების ამოხსნისთვის არის ის, რომ რეაქცია უნდა იყოს გათანაბრებული, იმის მიუხედავად, თუ რისი გაგება გვინდა. თუ ქიმიური განტოლება გაუთანაბრებელია, მოლური თანაფარდობები იქნება არასწორი და პასუხსაც მივიღებთ შეცდომით.
მაგალითად, მოცემული ქიმიური რეაქციის სტექიომეტრული კოეფიციენტები გვეუბნება, რომ 1 მოლი რეაქციაში შევა 2 მოლ -თან და რეაქციის შედეგად მივიღებთ 2 მოლ -სა და 1 მოლ -ს.
თუ ჩვენ ვიცით -ის მასა, კოეფიციენტების თანაფარდობით შეგვიძლია იმის გამოთვლა, თუ რამდენი მოლი დაგვჭირდება სრულად -სთან რეაქციაში შესასვლელად.
მაგალითი: მოლური თანაფარდობის გამოყენებით რეაგენტის მასის გამოთვლა
შემდეგი გაუთანაბრებელი რეაქციისთვის რამდენი გრამი იქნება საჭირო 3,10 გრამ -თან რეაქციაში სრულად შესასვლელად?
ამ რეაქციისთვის გვაქვს 1 და 3 რეაგენტების მხარეს და 2 და 2 პროდუქტების მხარეს. ჩვენ შეგვიძლია, გავათანაბროთ რეაქცია -ისა და -ს ორზე გამრავლებით. ასე რომ, ჩვენ გვექნება 2 ,6 და 4 რეაქციის ორივე მხარეს. გათანაბრებული რეაქციის ტოლობა იქნება:
რეაქციის გათანაბრების შემდეგ შეგვიძლია, დავსვათ შემდეგი კითხვები:
- რომელი რეაგენტ(ებ)ისთვის ვიცით ნივთიერების რაოდენობა?
- რის გამოთვლას ვცდილობთ?
ამ მაგალითში ჩვენ ვიცით, რომ არის 3,10 გრამი და გვსურს, გამოვიანგარიშოთ -ის მასა. ამის შემდეგ შეგვიძლია, გამოვიყენოთ შემდეგი სტრატეგია სტექიომეტრულ ამოცანასთან შესაბმელად:
ნაბიჯი 1: გადავიყვანოთ რეაგენტების ცნობილი რაოდენობა მოლებში.
ცნობილი რაოდენობა ამ შემთხვევაში არის -ის მასა. ჩვენ შეგვიძლია, გადავიყვანოთ -ის მასა მოლებში მოლური მასის გამოყენებით. -ის მოლური მასაა 98,09 გ/მოლი, ჩვენ დავითვლით -ის მოლურ რაოდენობას შემდეგნაირად:
ნაბიჯი 2: მოლური თანაფარდობით დავადგინოთ სხვა რეაგენტების მოლური რაოდენობა
ჩვენ გვინდა, დავითვალოთ -ის მოლური რაოდენობა. ამისთვის ჩვენ უნდა გამოვიყენოთ -ისა და -ის მოლური თანაფარდობა. გათანაბრებული ქიმიური ტოლობის მიხედვით, ჩვენ გვჭირდება 2 მოლი NaOH ყოველი 1 მოლი -სთვის:
პირველ ნაბიჯში დადგენილი თანაფარდობა შეგვიძლია გამოვიყენოთ -ის მოლური რაოდენობიდან -ის მოლების რაოდენობის დასათვლელად:
შენიშნეთ, რომ ფარდობის ორი სახით დაწერა შეგვიძლია:
ან
თითოეული გვაძლევს სხვადასხვა პასუხს! მაგრამ მხოლოდ ერთი თანაფარდობა გვაძლევს -ის ერთეულების სწორად შეკვეცის საშუალებას. ყოველთვის მნიშვნელოვანია ერთეულების შემოწმება! იმის გასაგებად, თუ როგორ მოვექცეთ ერთეულებს ადვილად დაანგარიშებისთვის, უყურე შემდეგ ვიდეოს განზომილებების გაანალიზებისთვის.
ნაბიჯი 3: მოლების მასაში გადაყვანა.
ჩვენ შეგვიძლია -ის მოლური მასით და „ნაბიჯ 2-ში" მიღებული მოლური რაოდენობით -ის გრამების დათვლა.
ჩვენ დაგვჭირდება 2,53 გრამი 3,10 გრამ -თან რეაქციაში სრულად შესასვლელად.
მოკლე გზა: ჩვენ შგვიძლია, გავაერთიანოთ სამივე ნაბიჯი ერთ გამოთვლად, ოღონდ უნდა დავუკვირდეთ ერთეულებს. იმისთვის, რომ გადავიყვანოთ -ის მასა -ის, მასაში ჩვენ უნდა ამოვხსნათ შემდეგი გამოსახულება:
კარგად თუ დავაკვირდებით გამოსახულებას, შევძლებთ, დავშალოთ ის მოცემულ 3 ნაბიჯად. ერთადერთი განსხვავება ისაა, რომ თითოეული გადაყვანის ცალკე დაწერის მაგივრად ჩვენ ყველა დავწერეთ ერთად.
შეჯამება
გათანაბრებული ქიმიური რეაქციის კოეფიციენტები გვეუბნება რეაგენტებისა და პროდუქტების თანაფარდობებს. ჩვენ შეგვიძლია, გამოვიყენოთ თანაფარდობები ჩვენს რეაქციაში რეაგენტებისა და პროდუქტების რაოდენობების დასადგენად.
სხვა ხშირი სტექიომეტრული გამოთვლების გამოყენებაზე მეტი ინფორმაციისთვის იხილეთ სტატიის გაგრძელება მცირე რაოდენობით აღებულ რეაგენტსა და პროცენტული გამოსავლიანობის შესახებ!
გსურთ, შეუერთდეთ დისკუსიას?
პოსტები ჯერ არ არის.