If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

თუ ვებფილტრს იყენებთ, დარწმუნდით, რომ *.kastatic.org და *.kasandbox.org დომენები არ არის დაბლოკილი.

ძირითადი მასალა

კურსი: მათემატიკა I > თემა 1

გაკვეთილი 1: წრფივი განტოლებები, რომელთა ორივე მხარესაც ცვლადებია

ცვლადები განტოლების ორივე მხარეს: წილადები

სალი ხსნის განტოლებას (3/4)x + 2 = (3/8)x - 4. შემქმნელია სალ ხანი და ტექნოლოგიისა და განათლების მონტერეის ინსტიტუტი.

გსურთ, შეუერთდეთ დისკუსიას?

პოსტები ჯერ არ არის.
გესმით ინგლისური? დააწკაპუნეთ აქ და გაეცანით განხილვას ხანის აკადემიის ინგლისურენოვან გვერდზე.

ვიდეოს აღწერა

გვაქვს განტოლება: სამ მეოთხედ x-ს პლუს ორი ტოლია სამ მერვედ x-ს მინუს ოთხის. შეგვეძლო განტოლება ისეთივე გზით ამოგვეხსნა, როგორც ადრე ვაკეთებდით. შეგვეძლო x ცვლადიანი წევრები მარცხნივ მოგვეთავსებინა, დანარჩენი კი მარჯვნივ. მაგრამ წილადების დამატება და გამოკლება რთულია. ამიტომ, ამ ვიდეოში მინდა ორივე მხარის ისეთ რიცხვებზე გადამრავლება, რომლებიც გამათავისუფლებენ წილადებისგან. საუკეთესო რიცხვი, რომლითაც ამის გაკეტება შემიძლია არის, ყველაზე პატარა იმ რიცხვებიდან, რომელთა ორივე მხარეს, წილადებზე გადამრავლებისას, წილადები მთელი რიცხვები გახდებიან. ყველაზე პატარა რიცხვი რვა უნდა იყოს, მინდა, ორივე მხარე რვაზე გავამრავლო. ალბათ, იკითხავთ, სალ, საიდან მიიღე რვა? მივიღე რვა შემდეგნაირად: რომელია ოთხის და რვის ყველაზე მცირე საერთო ჯერადი? ანუ, ყველაზე მცრე რიცხვი, რომელიც იყოფა ოთხზეც და რვაზეც. ეს არის რვა. მხარეების რვაზე გამრავლებით წილადებისგან უნდა გავთავისუფლდეთ. ვნახოთ რა მოხდება. ასე რომ რვაჯერჯერ 3/4 იგივეა, რაც რვა გამრავლებული სამზე და გაყოფილი ოთხზე. მოდი, ეს ამ მხარეს გავაკეთოთ. ეს იგვეა, რაც რვა გამრავლებული სამზე, და გაყოფილი ოთხზე, რაც ტოლია შემდეგის: რვა გავყოთ ოთხზე არის ორი, ასე რომ, ეს არის, ორჯერ სამი, ანუ, ექვსი. მარცხენა მხარე გახდა რვაჯერ სამი მეოთხედი x, ანუ 6x. და შემდეგ, რვაჯერ ორი არის 16. უნდა გახსოვდეთ, რომ როცა ამრავლებთ განტოლების ორივე მხარეს ან თუნდაც ერთ მხარეს, ამ რიცხვზე ამრავლებთ ყველა წევრს. ასე რომ, თქვენ უნდა გაავრცელოთ რვა. მარცხება მხარეს, 6x პლუს 16 ტოლი უნდა იყოს შემდეგის: რვაჯერ სამი მერვედის, ეს საკმაოდ მარტივია, მოვაცილებთ რვას, და დაგვრჩება მხოლოდ 3x. რვაჯერ მინუს ოთხი არის მინუს 32. ახლა, ჩვენ საკმაოდ გავასუფთავეთ უტოლობა. ასე რომ, მოდი გადავალაგოთ ცვლადები მარცხნივ, მუდმივი წევრები კი მარჯვნივ. მოვაცილოთ ეს 3x მარჯვენა მხარეს. ამისთვის, ორივე მხარეს გამოვაკლოთ 3x. ჩემი აზრით, 3x-ის მარჯვნიდან გამოყოფის საუკეთესო გზაა ეს. განტოლების მარცხენა მხარე, 6 x მინუს 3x ტოლია 3x-ის. ექვსს მინუს სამი უდრის სამს. შემდეგ, უნდა დავამატოთ 16, და ეს ტოლი იქნება... 3x მინუს 3x, ახლა, 3x მთლიანად გამოიყო, ახლა, ჩვენ დაგვრჩა მხოლოდ მინუს 32. ახლა, მოვაშოროთ 16 მარცხენა მხრიდან მის მოსაშორებლად, განტოლების ორივე მხარეს გამოვაკლოთ 16. გამოვაკლოთ ორივე მხარეს. განტოლების მარცხენა მხარეს დაგვრჩება შემდეგი: აქ 3x გვაქვს, ეს 16-ები მოსცილდება, არ გიწევთ არაფრის დაწერა. მინუს 32-ს მინუს 16 უდრის 48-ს. მივიღეთ რომ, 3x უდრის მინუს 48-ს. x-ის გამოსაყოფად, ჩვენ შეგვიძლია უბრალოდ გავყოთ უტოლობის ორივე მხარე სამზე. მოდით, ასე მოვიქცეთ. მარცხენა მხარეს, 3x-ს თუ გავყოფთ სამზე, დაგვრჩება უბრალოდ x. ესაა და ეს. ორივე მხარე გაყოფილია სამზე. მარჯვენა მხარეს, მინუს 48 გავყოთ სამზე, ტოლი იქნება მინუს 16-ის. მოვრჩით. ამოვხსენით, და მივიღეთ რომ, x ტოლია მინუს16-ის. მოდით პასუხის სისწორე თავდაპირველი განტოლებით შევამოწმოთ. საწყის განტოლებას არ აქვს ეს რვიანები წინ. მოდით, ავიღოთ საწყისი განტოლება, ჩვენ ვიღებთ, 3/4-ჯერ მინუს 16-ს პლუს ორს, ეს იგივეა, რაც 3/8-ჯერ მინუს 16-ს გამოვაკლოთ ოთხი. 16-ის სამი მეოთხედი 12-ია. დაფიქრდით ამ კუთხით. რა უდრის 16 გავყოთ ოთზე? ეს არის ოთხი. შემდეგ, ვამრავლებთ მას სამზე, რაც 12-ის ტოლია, უბრალოდ ვამრავლებთ წილადებს. ეს გამოვიდა 12, გამოდის, მარცხენა მხარეს ვიღებთ მინუს 12-ს პლუს ორს. მინუს 12-ს პლუს ორი მინუს ათია. ასე რომ მარცხენა მხარეს არის მინუს ათი. მოდით, მარჯვენა მხარესაც შევხედოთ. აქ გაქვთ 3/8 ჯერ მინუს16, მინუს 16-ის რვაზე გაყოფით ვიღებთ მინუს ორს, მისი სამზე გამრავლებით კი მინუს ექვსს ასე რომ, აქ გვაქვს მინუს ექვსს მინუს ოთხი. მინუს ექვსს მინუს ოთხი უნდრის მინუს ათს. გამოდის, რომ x ტოლია 16-ის, ეს აკმაყოფილებს საწყის განტოლებას. მისი ორივე მხარე მინუს ათია. მოვრჩით.