If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

თუ ვებფილტრს იყენებთ, დარწმუნდით, რომ *.kastatic.org და *.kasandbox.org დომენები არ არის დაბლოკილი.

ძირითადი მასალა

ჩარჩო-დიაგრამის განმარტება

გსურთ, შეუერთდეთ დისკუსიას?

პოსტები ჯერ არ არის.
გესმით ინგლისური? დააწკაპუნეთ აქ და გაეცანით განხილვას ხანის აკადემიის ინგლისურენოვან გვერდზე.

ვიდეოს აღწერა

მოცემულია ბოქს-პლოტი, რომელიც გვაჩვენებს მოსწავლეების ასაკს წვეულებაზე. იმედი მაქვს ამ ვიდეოში გაგავარჯიშებთ მსგავსი მოცემულობის გააზრებაში. აქ ჩამოწერილია ხუთი სხვადასხვა დებულება მინდა რომ ამ დებულებებს შეხედოთ. რომელი მათგანია დაფუძვნებული ამ ბოქს-პლოტზე? რომელი მათგანი დანამდვილებით ჭემარიტია? რომელი ნამდვილად მცდარია? რომლისთვის არ გვაქვს საკმარისი ინფორმაცია? ყველანარი დებულება შეიძლება იყოს. მოდით დავიწყოთ. პირველი დებულება გვეუბნება, რომ ყველა მოსწავლე 17 წელზე პატარაა. აი აქ ჩვენ ვხედავთ, რომ მაქსიმალური ასაკი რომელიც ამ წრფის მარჯვენა ბოლოა არის 16. ეს მართლაც ასეა. ყველა მოსწავლე 17 წელზე პატარაა. ეს დანამდვილებით ჭეშმარიტია. შემდეგი დებულება. ყველაზე ცოტა 75 პროცენტი არის ათი წლის ან მეტის. როდესაც ამას უყურებთ ეს სიმართლეს გავს, რადგან ათი მნიშვნელობაა, რომელიც მეორე კვარტილის დასაწყისშია. ეს მეორე კვარტილია. --მოდით სხვა ფერში გავაკეთებ. ეს არის მეორე კვარტილი, რიცხვების მნიშვნელობის 25 პროცენტი არის მეორე --ან უხეშად რომ ვთქვათ, ხანდახან ძალიან ზუსტად არ არის. მიახლოებით 25 პროცენტი იქნება მეორე კვარტილში. მიახლოებით 25 პროცენტი იქნება მესამე კვარტილში. და მიახლოებით 25 პროცენტი იქნება მეოთხე კვარტილში. საზრიანი ჩანს, რომ ვთქვათ, რომ ათი წლის ან ათზე უფროსი ეს იქნება, ეტყობა რომ ეს სიმართლეა. სავარაუდოდ რაღაც მიშვნელობები პირველ კვარტილშიცაა ათის. იმისათვის რომ დავრწმუნდეთ მოდით კიდევ გავაკეთოთ მაგალითბი, რომ უფრო ზუსტი გავხადოთ. ამ მოცემულობის მიხედვით, ჩვენ ზუსტად არ ვიცით მოსწავლეების რაოდენობა იმისათვის, რომ რაღაც შემთხვევები ავაგოთ. ავაგოთ შემთხვევა, სადაც --ვნახოთ თუ შევძლებ რამის გაკეთებას, მედიანა არის 13, ეს დანამდვილებით ვიცით, თუ მე მაქვს კენტი რაოდენობა 13 იქნება შუაში. აი ასე. და ვთქვათ რომ თითო მხრიდან სამი რიცხვია. მე ამას ვიგონებ, რომ ვნახო, განსხვავებული სახის მოცემულობა, რომელიც შეიძლება იყოს აღწერილი ამ ბოქს-პლოტის მეშვეობით. ათი იქნება ქვედა ნახევრის შუაში. ათიანი აი აქ. და 15 იქნება ზედა ნახევრის შუაში, ამას გვეუბნება ეს ბოქს-პლოტი. რა თქმა უნდა გვეუბნებიან მინიმუმს, მინიმალური ასაკი შვიდია. და მოცემულია რომ მაქსიმალური ასაკი 16-ია. ჩვენ ვიცით, რომ ეს არის შვიდი და ეს 16. აი ეს შეილება იყოს ნებისმიერი რამ. შეიძლება იყოს ათი ან 11, შეიძლება იყოს 12 შეიძლება იყოს 13. რაც არ უნდა იყოს მედიანები არ შეიცვლება, არ შეცვლის ამ ბოქს-პლოტს. მსგავსად ესეც შეიძლება იყოს 13, შეიძლება იყოს 14, შეიძლება იყოს 15. ყველა ეს რიცხვი არ შეცვლის ბოქს-პლოტს. 75 პროცენტი ათი წლის ან უფროსის. ამ შემთხვევაში შვიდიდან ექვსი არის ათის ან მეტის. ჩვენ შეგვიძლია სხვა შემთხვევებიც განვიხილოთ. მოდით შევეცადოთ შევამციროთ ათიანების რაოდენობა ამ მოცემულობის მიხედვით. შეგვიძლია გავაკეთოთ -- ვთქვათ მოცემულია რვა, ვნახოთ 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8. აი აქ, ჩვენ ვიცით, რომ მინიმუმი არის შვიდი ჩვენ ვიცი, რომ მაქსიმუმი არის 16. ჩვენ ვიცით, რომ ამ ორი რიცხვის შუაში -- ახლა ლუწი რაოდენობაა მედიანა იქნება ამ ორი რიცხვის საშუალო არითმეტიკული. ეს იქნება. ამის და ამის საშუალო არითმეტიკული არის 13. და ჩვენ ვიცით, რომ ამის და ამის საშუალო არითმეტიკული ათია. და ამის და ამის საშუალო არითმეტიკული იქნება 15. რისი აგება შეგვიძლია? არც გვჭირდება რამის აგება, რადგან ვიცით, რომ ეს უნდა იყოს ათის ან მეტის და ყველაფერი დანარჩენიც იქნება ათის ან მეტის, ამიტომ ეს ზუსტად 75 პროცენტია. ზუსტად 75 პროცენტი, თუ ჩავთვლით რომ ეს ათზე ნაკლებია, იქნება ათის ან მეტის. კარგი შეგრძნება მაქ ამასთან დაკავშირებით, უფრო ზუსტი რომ გავხადო, აქ მნიშვნელობებს ჩავწერ. ეს შეიძლება იყოს ცხრა და 11. ეს შეიძლება იყოს 12 და 14. ეს შეიძლება იყოს 14 და 16, ან იყოს 15 და 15-ის. დაფიქრდით, ეს შეიძლება იყოს ნებისმიერი მათგანი. ვგრძნობ რომ ეს დანამდვილებით იქნება ჭეშმარიტი დებულება, ამ ბოქს-პლოტის მიერ მოცემული ინფორმაციის მიხედვით. შემდეგი დებულებაა, რომ წვეულებაზე მხოლოდ ერთი მოსწავლეა შვიდის. წვეულებაზე ერთია შვიდი წლის. აი ეს პირველი შესაძლებლობა, რომელიც განვიხილეთ შეესაბამება ამას. ერთი შვიდი წლის მოსწავლე წვეულებაზე. და ერთი 16 წლის მოსწავლე წვეულებაზე. ეს შემდეგი დებულებაა. მხოლოდ ერთი 16 წლის მოსწავლე წვეულებაზე. ეს ორი დებულება, როგორც ჩანს ამ ბოქს-პლოტის მოცემულობით შეგვიძლია ავაგოთ შემთხვევა, როდესაც ეს ჭეშმარიტია. თუმცა შეგვიძლია ავაგოთ შემთხვევა, როდესაც ეს არ არის სიმართლე. წარმოვიდგინოთ, რომ ჩვენი მედიანა ცამეტზეა, და შემდგომ გვაქვს 1, 2, 3, 4, 5 და 1, 2, 3, 4, 5. ეს იქნება ათი, ქვედა ნაწილის შუა. ეს 15. ეს იქნება ექვსი, ეს იქნება 16. ეს ასევე შეიძლება იყოს შვიდი, არაა აუცილებელი აქ იყოს 7, 8, 9, 10. ეს ასევე შეიძლება იყოს 16. არაა აუცილებებლი, შეიძლება 15-იც იყოს. მაგრამ მე შევქმენი მოცემულობა ეს შეიძლება იყოს 10, 11, 12, 13. ეს შიძლება იყოს 10, 11, 12, 13. ეს შეიძლება იყოს 13, 14, 15 ეს შეიძლება იყოს 13, 14, 15. ძირითადი იდეაა, რომ შეიძლება შევადგინო ნაკრები სადაც ბევრი შვიდი იქნება და ბევრი 16. ან შეიძლება მქონდეს მოცემულობა სადაც მარტო ერთია. ან მარტო ერთი 16. ამ ორივე დებულებაზე ჩვენ ზუსტად არ ვიცით პასუხი. ჩვენ ეს არ ვიცით. შემდეგი დებულებაა, რომ მოსწავლეები ზუსტად ნახევარი არის 13-ზე უფროსი. თუ შეხედავთ ამ შემთხვევას, ჩვენ ვნახეთ, რომ შვიდიდან სამი არის 13-ზე უფროსი. ეს არ არის ზუსტად ნახევარი. სამი მეშვიდედი არაა ნახევარი. თუმცა აი აქ ჩვენ ვნახეთ, რომ ზუსტად ნახევარია 13-ზე უფროსი. თუ მოცემულია, რომ ზუსტად ნახევარი -- აქ ვხედავთ რომ ზუსტად ნახევარია 13-ზე დიდი. რიცხვების ლუწი რაოდენობაა ამიტომ ეს ზუსტად ნახევარია. შეიძლება ეს ჭეშმარიტი დებუულებაა, შეიძლება მდარია მოცემული ინფორმაციის მიხედვით ჩვენ ისევ არ ვიცით პასუხი. იმედია ეს თქვენთვის საინტერესო იყო, ამის გაკეთების მთელი აზრი იყო, რომ სტატისტიკას რომ შეხედავთ უფრო ადვილია თქვათ, მგონი მიახლოებით ამას ნიშნავს და ხანდახან ამის გაკეთება შეიძლება. თუმცა მნიშვნელოვანია გაიაზროთ რა სახის დებულებების გაკეთება შეიძლება და როგორების არ შეიძლება. მნიშვნელოვანია სტატისტიკას რომ უყურებთ თქვათ, რომ ჰეი, მე ზუსტად არ ვიცი ეს მოცემულობა ზუსტად მეუბნება ამას თუ არა